Mijov dan

Mijov dan
Guido Reni: Sveti Mihael

Nakon kalendarskog početka jeseni u našim krajevima je uobičajeno toplo i suho vrijeme koje obično traje do sredine listopada, a taj vremenski period u narodu naziva se babljim ljetom. Te posljednje tople i sunčane dane prije zime poznajemo i pod imenom miholjsko ljeto, izrazom koji potječe od imena svetog Mihaela odnosno Mihovila ili Mihajla čiji se blagdan svetkuje 29. rujna.  

Ime Mihael dolazi od hebrejskoga Mikha’el što u prijevodu znači tko je kao Bog? Prema Bibliji, arkanđeo Mihael vojskovođa je anđela koji su pobijedili Lucifera, a uz sv. Mihaela na današnji se dan slave i arkanđeli sv. Gabrijel i sv. Rafael. U ikonografiji se sv. Mihael prikazuje kao ratnik s oklopom i plamenim mačem ili kopljem kako uništava Sotonu. Isto tako, u nekim prikazima sv. Mihael drži vagu, što simbolizira ulogu onoga koji vodi duše u raj, važući njihove duše prije samog ulaska. On je zaštitnik policajaca i vojnika, ali i drugih službi.

Mijov dan
Sveti Mihovil, Gornja Dubravka
Fotografija preuzeta s Facebook-grupe Zavazda Konavle

U Crkvi se štuje od najranijih vremena, a ujedno je jedan od najvažnijih datuma u kalendaru Dubrovačke Republike, pa ne čudi velik broj crkvi na dubrovačkom području koje su posvećene sv. Mihaelu. Osim toga, upravo na Mijov dan sve do 1391. godine držali su se izbori za službe u vijećima.

U liturgijskom kalendaru spomendan se našao na kraju ljeta odnosno na početku jeseni, kad u sjenama stabala konavoskih šuma cvjetaju ciklame poznate nam kao miholjice. U pučkom svjetonazoru koji povezuje vrijeme i prirodne pojave s blagdanima koji se slave, označava kraj ljeta odnosno kraj trganja, a početak sijanja žita. Mijov dan označava i prijelaz iz ljetnih kultura na zimske u poljoprivredi, što nam potvrđuje poznata konavoska poslovica O Mijovu u docu, o Božiću u loncu.

Mijov dan
Iz kataloga Minijature konavoske mudrosti

U Konavlima se Mijov dan najsvečanije slavio u selima kojima je sveti Mihovil titular seoske crkve, a time i krsno ime kao što je slučaj u Mihanićima i Gornjoj Dubravci. Krsno ime svetog Mihajla slavi se u Uskoplju i zaseoku Bezbozi u Vitaljini.

Slavlja krsnog imena, odnosno slavljenje sveca zaštitnika sela, zaseoka ili obitelji u Konavlima je bio duboko štovan običaj i taj je dan bila posebna svečanost u konavoskim selima i konavoskim kućama. U novijoj tradiciji od polovice 20. stoljeća postale su uobičajene seoske zabave u takozvanim domovima kulture ili kakvim drugim javnim prostorima, a započinjale su prvim jesenskim svetačkim danom, Mijovim danom: ta prva bi bila na današnji dan u Mihanićima. Domovi puni konavoske mladosti, pjevalo se i balalo.

Mijov dan
miholjice

Isprepletenost religijskog kalendara i pučke pobožnosti prikazana je u konavoskom kalendaru, tricama kojima su Konavljani označavali važnije svece do Božića, ali kojima su se i orijentirali u odrađivanju poljoprivrednih radova. Jedan od tih svetaca bio je i sv. Mihael, odnosno Mijov dan, što dodatno potvrđuje njegov značaj u Konavlima.